Kiedy św. Joachim i św. Anna łączyli się ze sobą w miłosnym akcie,
nie mogli przypuszczać, że to, co się wtedy dokonało, będzie przez kolejnych 20 stuleci wywoływało wiele dyskusji religijnychna całym świecie.

Do pożycia rodziców Maryi odniósł się oficjalnie Kościół katolicki, gdy 8 grudnia 1854 roku bł. Pius IX ogłosił uroczyście dogmat Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Papież wyjaśnił, że Maryja została poczęta bez grzechu pierworodnego nie ze względu na swoje własne dokonania, lecz „mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmogącego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego”.

Data urodzin Najświętszej Maryi Panny

Nie znamy dokładnej daty Jej urodzin. Wszystko wskazuje na to, że dziewczynka przyszła na świat między 23 a 19 rokiem przed Chrystusem. Już w IV w. chrześcijanie w Jerozolimie obchodzili dzień narodzin Maryi 8 września. Część biblistów uważa,
iż mogła Ona przyjść na ten świat w 19 roku przed naszą erą. Tamtego dnia w żydowskim kalendarzu przypadał początek Nowego Roku – pierwszy dzień miesiąca tiszri roku 3743, czyli święto Rosz ha-Szana, ustanowione na pamiątkę stworzenia świata i rodzaju ludzkiego. Byłaby to niezwykle wymowna data urodzin „nowej Ewy”, jak nazywali Ją Ojcowie Kościoła.
Pod koniec XIX w. pojawiła się propozycja, by Kościół katolicki oficjalnie obchodził 1900. rocznicę urodzin Maryi 8 września 1885 roku. Papież Leon XIII zlecił zbadanie tej sprawy specjalnej komisji kardynałów
z Kongregacji ds. Świętych Obrzędów, która stwierdziła jednak, że z powodu braku wiarygodnych źródeł historycznych niemożliwe jest dokładne określenie dziennej daty narodzin Matki Bożej. Z tego powodu zrezygnowano z celebrowania jubileuszu.
Jeżeli najstarsza tradycja liturgiczna wskazywała 8 września jako dzień urodzin Maryi, to – logicznie – data poczęcia musiała poprzedzać go o dziewięć miesięcy. Dlatego też święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny obchodzone jest 8 grudnia.
Najbardziej znanym artystycznym ujęciem owego aktu jest słynny fresk Giotta
z kaplicy Scrovegnich w Padwie, przedstawiający czułe spotkanie Joachima i Anny przy Złotej Bramie w Jerozolimie. Według rozpowszechnionej niegdyś legendy Maryja miała się począć na skutek pocałunku małżonków, co tak sugestywnie przedstawił na swym malowidle artysta. W rzeczywistości malarzowi chodziło raczej o symboliczne podkreślenie czystości Jej poczęcia, które dokonało się
w sposób naturalny dla rodzaju ludzkiego.

Imię dziewczynki

Dziewczynce dano imię Miriam. Kobieta o tym imieniu pojawia się tylko raz w Starym Testamencie, za to aż w sześciu Księgach. Chodzi o starszą siostrę Mojżesza, która na rozkaz córki faraona zaopiekowała się swym bratem, porzuconym i odnalezionym w koszu, w sitowiach Nilu. To właśnie ona wyśpiewała słynny kantyk na cześć Najwyższego, który pogrążył w wodach morza rydwany wojsk faraona. W Księdze Micheasza czytamy słowa, które Bóg skierował do Izraelitów: „Otom cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli wybawiłem ciebie
i posłałem przed obliczem twoim Mojżesza, Aarona i Miriam”. W ten sposób siostra, zestawiona ze swoimi braćmi, urasta do rangi prorokini.
Nie ma jednego znaczenia imienia Miriam. Egzegeci wskazują na około 70 różnych interpretacji tego słowa. Wśród nich znajdują się tak odmienne, jak: „gorzkie morze”
(z języka hebrajskiego), „mądra”, „roztropna” (z języka aramejskiego) czy „ukochana przez Boga” (z języka egipskiego”). Włoski mariolog ks. Gabriele Roschini uważał, że to ostatnie znaczenie wydaje się najbardziej godne uwagi, ponieważ imiona jej braci – Mojżesza i Aarona – były pochodzenia egipskiego, zatem logiczne jest, że ich siostra także nosiła imię z tamtych stron.

Miejsce urodzenia

Nie ma stuprocentowej pewności, gdzie Maryja przyszła na świat. Tradycja przekazuje nam cztery miejsca, w których miało się dokonać to wydarzenie: Nazaret, Seforis w Galilei, Betlejem, Jerozolima. Ku tej ostatniej wersji skłania się najliczniejsze grono historyków, biblistów i archeologów.
Wczesnochrześcijańskie źródła mówią, że Maryja urodziła się w obrębie murów Starej Jerozolimy – nieopodal Bramy Owczej, zwanej też Bramą Lwów, Bramą Pani Miriam lub Bramą św. Szczepana. To jedna z ośmiu bram Starego Miasta i jedyna otwarta od strony wschodniej. Nieopodal niej, wewnątrz grodu, znajdują się do dziś pozostałości po Sadzawce Owczej, zwanej po hebrajsku Betesda. To właśnie w jej pobliżu Chrystus uzdrowił paralityka.
Zdaniem archeologów biblijnych, Brama Owcza zawdzięczała swą nazwę temu, że pędzono przez nią do miasta owe zwierzęta. Z kolei Sadzawka Owcza służyła jako wodopój dla nich. To tłumaczy, dlaczego obok tych miejsc mógł mieć swoje domostwo św. Joachim, którego Protoewangelia Jakuba opisuje jako zamożnego właściciela i handlarza bydła i owiec. To właśnie tam tradycja starochrześcijańska umiejscawia pomieszczenie, w którym miała urodzić się Miriam.
Dziś do tego miejsca wchodzi się przez bramę domu położonego przy Via Dolorosa. W środku znajdują się prowadzące w dół wąskie, kręcone schodki, po których pielgrzymi przemieszczają się coraz niżej, do kolejnych piwnic wykutych w skale. Tego rodzaju podziemne groty były, w czasach starożytnych, w Ziemi Świętej budowlaną normą. Zimna grota dawała bowiem upragniony chłód w środku upalnego lata, zimą zaś ciepło.
Pieczara użyteczna była jeszcze z jednego powodu. Zgodnie z przepisami religii judaistycznej Żydówka po połogu pozostawała rytualnie „nieczysta” – w przypadku narodzin syna przez 40 dni, a córki przez 80 dni. Oznaczało to, że wszystkie przedmioty, których w tym czasie dotknęła, stawały się „nieczyste” i nie można było mieć z nimi styczności. To powodowało konieczność odseparowania takiej kobiety od reszty otoczenia, najlepiej w najdalszym zakątku domostwa, np. w podziemnej grocie.
Taka właśnie jaskinia pokazywana jest dziś rzeszom pielgrzymów z całego świata jako miejsce narodzin Maryi. Część badaczy uważa, że istnieje duże prawdopodobieństwo, iż w takiej podziemnej grocie mogła mieszkać kobieta po połogu.

Kościół św. Anny w Jerozolimie

W czasach poprzedzających panowanie Konstantyna Wielkiego znajdowała się nad tym miejscem mała kapliczka. Na początku V w. stała tam już okazała bizantyjska bazylika.
W 1009 roku świątynię zrównali z ziemią muzułmańscy Fatymidzi. Ponad 100 lat później odbudowali ją w stylu romańskim krzyżowcy, którzy oswobodzili Ziemię Świętą. Na patronkę kościoła wybrali św. Annę. Gdy mahometanie znów jednak podbili Jerozolimę, przekształcili świątynię w szkołę koraniczną.
W 1856 roku turecki sułtan podarował gmach cesarzowi Napoleonowi III Bonapartemu. Od tamtej pory świątynia należy do państwa francuskiego. Tym, co w kościele szczególnie przyciąga wzrok, jest figura św. Anny, która uczy swą małą córeczkę Pisma Świętego. To ważny trop w kontekście dalszych losów Maryi. ■