Ulubione potrawy świętych

Historia Kościoła katolickiego pełna jest fascynujących opowieści o świętych i ich codziennym życiu. Jednym z aspektów, który często umyka uwadze, jest kulinarna strona życia zakonników. Czy zastanawialiście się kiedyś, jakie potrawy gościły na stołach świętych? Czy wśród nich były pączki? Przyjrzyjmy się bliżej kulinarnym upodobaniom świętych, tradycjom kulinarnym w zakonach oraz historii pączków w kontekście franciszkańskim.

Wielu świętych miało swoje ulubione potrawy, które nie tylko zaspokajały ich potrzeby fizyczne, ale także odzwierciedlały ich duchowość i kulturę. Św. Hildegarda z Bingen, znana ze swoich pism na temat zdrowia, zalecała spożywanie orkiszu jako podstawowego zboża w diecie. Św. Teresa z Ávili uwielbiała pieczone kasztany, które często spożywała podczas długich godzin modlitwy. Papież Franciszek, jako Argentyńczyk, ma szczególne upodobanie do empanadas – pieczonych pierożków nadziewanych mięsem i warzywami.

Franciszkanie a tradycje kulinarne

Zakon franciszkański, założony przez św. Franciszka z Asyżu, charakteryzował się prostotą i ubóstwem. Św. Franciszek wierzył w życie w harmonii z naturą i unikał zbytków, co odzwierciedlało się również w diecie franciszkanów. Posiłki były proste, często składające się z chleba, warzyw i ziół. Mięso pojawiało się rzadko, głównie podczas ważnych uroczystości. Wiele klasztorów franciszkańskich uprawiało własne ogrody, dostarczające świeżych produktów do codziennych posiłków.

Historia pączków w Polsce

Pączki, jakie znamy dzisiaj – puszyste, słodkie i nadziewane konfiturą – mają długą historię w polskiej tradycji kulinarnej. Pierwotnie były to jednak wypieki o zupełnie innym charakterze. W średniowieczu pączki były przygotowywane z ciasta chlebowego i nadziewane słoniną lub mięsem. Dopiero w XVI wieku zaczęto dodawać do ciasta drożdże, co sprawiło, że pączki stały się bardziej puszyste i zaczęto je nadziewać słodkimi farszami. Tradycja jedzenia pączków w Tłusty Czwartek przed Wielkim Postem jest głęboko zakorzeniona w polskiej kulturze i przetrwała do dziś.

Czy franciszkanie jedli pączki?

Biorąc pod uwagę regułę zakonną franciszkanów, skupiającą się na prostocie i umiarze, codzienne spożywanie pączków nie było częścią ich diety. Jednak podczas specjalnych okazji, takich jak święta kościelne czy uroczystości zakonne, możliwe było przygotowywanie bardziej wykwintnych potraw. W takich momentach pączki mogły pojawić się na stołach franciszkanów, zwłaszcza w regionach, gdzie były one popularne. Warto jednak pamiętać, że były to wyjątki od codziennej, skromnej diety zakonników.

Ciekawostki o jedzeniu w zakonach

• Posty i abstynencja: Wiele zakonów, w tym franciszkanie, przestrzegało surowych postów. W określone dni spożywano jedynie chleb i wodę, a mięso było całkowicie wykluczone.
• Własne uprawy: Klasztory często posiadały własne ogrody i sady, które dostarczały świeżych warzyw, owoców i ziół. Dzięki temu zakonnicy byli samowystarczalni i unikali zbytniego kontaktu ze światem zewnętrznym.
• Produkcja napojów: Niektóre zakony, zwłaszcza benedyktyni i trapiści, zasłynęły z produkcji piwa i wina. Trunki te były nie tylko spożywane na miejscu, ale także sprzedawane, co stanowiło źródło dochodu dla klasztoru.
• Chleb świętojański: W niektórych klasztorach popularne było spożywanie chleba świętojańskiego, czyli wypieku z dodatkiem miodu i ziół, który miał symbolizować skromność i pokorę.

Jak dawniej świętowano w klasztorach

Święta w klasztorach były czasem radości i wspólnoty, choć obchody różniły się od świeckich tradycji. Liturgia i modlitwa były centralnym punktem uroczystości, ale posiłki również odgrywały ważną rolę. Podczas większych świąt na klasztornych stołach pojawiały się potrawy bardziej wykwintne niż na co dzień. W zależności od regionu i zasobów klasztoru mogły to być ryby, pieczone mięsa, a także słodkie wypieki.

W niektórych zakonach, w tym wśród franciszkanów, święta były również okazją do większej gościnności. Często zapraszano ubogich do wspólnego stołu, dzieląc się posiłkiem jako wyraz miłosierdzia i chrześcijańskiej wspólnoty. Właśnie podczas takich uroczystości mogły pojawiać się bardziej wyszukane potrawy, takie jak pierniki, marcepany czy w późniejszych czasach – pączki.

Przepis na franciszkańskie pączki

Składniki:

• 500 g mąki pszennej
• 50 g cukru
• 50 g masła
• 30 g drożdży
• 250 ml mleka
• 2 żółtka
• Szczypta soli
• Olej do smażenia
• Konfitura różana lub powidła śliwkowe (opcjonalnie)
• Cukier puder do posypania

Sposób przygotowania:

1. Podgrzej mleko, dodaj drożdże, łyżkę cukru i kilka łyżek mąki. Odstaw zaczyn na 15 minut.
2. W osobnej misce wymieszaj resztę mąki, cukru i soli. Dodaj zaczyn, żółtka oraz roztopione masło.
3. Wyrabiaj ciasto przez około 10 minut, aż będzie elastyczne. Przykryj ściereczką i pozostaw do wyrośnięcia na godzinę.
4. Po wyrośnięciu uformuj małe kulki, a jeśli chcesz, nadziej je konfiturą.
5. Smaż na złoty kolor w gorącym oleju, odsącz na ręczniku papierowym.
6. Po ostygnięciu posyp cukrem pudrem.

Smacznego !