Encyklopedia PWN w wydaniu internetowym definiuje piękno w bardzo zwięzły sposób: „to zespół cech, które sprawiają, że coś się podoba”. Na drugim zaś miejscu piękno określane jest w tej encyklopedii jako „wartość moralna czynów”. Tak lapidarne spojrzenie na zagadnienie piękna odzwierciedla jego dewaluację we współczesnej kulturze, zarówno w wymiarach estetycznych, jak i etycznych. Dlatego też warto spojrzeć na problematykę piękna w szerszej, kulturowej i biblijnej, perspektywie.
Przymiotnik kalos i rzeczownik to kalon w starożytnym świecie greckim oraz w epoce hellenizmu były bardzo często używane zarówno w mowie potocznej, jak i w dziełach filozofów. Świadczy to o ogromnym zainteresowaniu treściami, które się za nimi kryją. Tłumaczenie tych pojęć na język polski odpowiednio jako „piękny”, „piękno” bardzo mocno ogranicza ich rzeczywiste znaczenie. W języku potocznym bowiem przymiotnik kalos miał bardzo szeroki zakres
znaczeniowy: „mocny”, „solidny”, „niezawodny”, „wspaniały”, „stosowny”, „zdrowy”, „atrakcyjny”, „miły”. Dopiero z tych podstawowych cech wynikają dwa inne znaczenia, które najczęściej są eksponowane w późniejszej recepcji starożytnych tekstów greckich: „piękny” i „dobry”. Tak szerokie spektrum znaczeniowe użycia słów kalos i kalon w życiu codziennym pokazuje, że nie były to pojęcia jednoznaczne i ściśle zdefiniowane – odnosiły się zarówno do cech świata materialnego, jak
i przymiotów ludzkiego charakteru.
Platon – uczeń Sokratesa – łączy ściśle odwieczną i transcendentną ideę piękna, wyrażaną jako kalon, z ideą dobra, określaną słowem agathon, uważając wręcz, że piękno jest aspektem czy też formą dobra. Kalon w jego opinii jest ideą łączącą, zapewniającą spójność świata boskiego, kosmosu i ludzkości. Uważał, że piękno najpełniej wyraża się w sztuce i w cnocie. Twierdził też, że w życiu człowieka właśnie piękno jest siłą napędową dążenia do harmonii i spełnienia.
Arystoteles uchodzi za ojca dystynkcji kalon na piękno natury oraz piękno moralne. Twierdził też, że piękno jest najpełniejszym wyrazem dobra. Etyczny aspekt piękna znajduje dalsze rozwinięcie w myśli stoickiej – w postaci systematycznej nauki o cnotach, będących normami postępowania. Stoicyzm nadaje również pojęciu kalon sensu religijnego. Idąc za myślą platońską, stoicy widzą pierwowzór piękna w bożym świecie: świat i człowiek stają się piękne poprzez odwzorowywanie sobą bożego piękna. Stoicyzm nazywa tych, którzy osiągnęli status kalon, dziećmi Boga.
Nauczanie starożytnych filozofów o pięknie osiąga swój szczyt w myśli neoplatońskiej reprezentowanej przez Plotyna (III wiek po Chrystusie), według którego tylko to, co jest piękne, istnieje naprawdę. Idąc za Platonem, Plotyn utrzymywał, że jedyne prawdziwe piękno jest własnością transcendentnego, boskiego duchowego świata, a byty świata widzialnego są jedynie odbiciem owego boskiego piękna (i dobra). Celem życia człowieka i warunkiem jego szczęścia – według myśli neoplatońskiej – jest osiągnięcie piękna duszy na drodze jej oczyszczenia, a następnie kształtowania według bożych wzorców poprzez: samodyscyplinę, odwagę, wielkoduszność i mądrość. Ta koncepcja filozoficzna ma wiele wspólnego z myślą chrześcijańską, z której być może czerpała.
W odniesieniu do duchowych i moralnych cech człowieka, słowo kalos występowało w starożytnej myśli filozoficznej bardzo często ze swoim synonimem agathos. Świadectwa pisane, pochodzące z V wieku przed Chrystusem, wielokrotnie powtarzają frazę kalos kai agathos, tłumaczoną jako „dobry
i piękny/piękny i dobry”. Przy użyciu tego wyrażenia definiowano cechy idealnego obywatela, cechującego się najbardziej szlachetnymi przymiotami charakteru. Kaloi kai agathoi (liczba mnoga) w opinii Sokratesa to ludzie o najwyższych przymiotach duchowych, które znajdują odzwierciedlenie w etycznym, cnotliwym postępowaniu. W myśli filozoficznej przyjęło się używać terminu kalokagatia dla określenia najwyższych standardów wewnętrznego życia duchowego, które znajdują odzwierciedlenie w postępowaniu o najwyższych standardach etycznych. Panowało przekonanie, że drogą do osiągnięcia owej harmonii myśli i czynu jest edukacja i żmudna praca nad sobą, dla osiągnięcia osobistego szczęścia. Filozof Epiktet twierdził, że stan kalokagatii człowiek może osiągnąć jedynie poprzez zjednoczenie swojej woli z wolą bóstwa.
